Δήλωση της διευθύντριας του ECDC Andrea Ammon σχετικά με την τρέχουσα κατάσταση της γρίπης, του RSV και του COVID-19 με την άφιξη του φθινοπώρου και του χειμώνα.

"Η Ευρώπη θα δει σύντομα την άφιξη του φθινοπώρου και του χειμώνα, όπου αναμένουμε αναζωπύρωση της εποχικής γρίπης και του RSV. Βλέπουμε επίσης μικρές αυξήσεις στη μετάδοση του SARS-CoV-2 στην ΕΕ/ΕΟΧ και αναμένουμε ότι και οι τρεις ιοί θα συν-κυκλοφορήσουν τους επόμενους μήνες. Με αυτά, υπάρχει η ανάγκη να τονιστεί η σημασία του εμβολιασμού και άλλων μέτρων δημόσιας υγείας για την προστασία της υγείας των ανθρώπων.

Στις αρχές Σεπτεμβρίου, η αυξανόμενη μετάδοση του SARS-CoV-2 είχε αναφερθεί από περισσότερες από τις μισές χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ. Σε αυτές τις αυξήσεις συνέβαλαν πιθανότατα παράγοντες όπως τα αυξημένα ταξίδια και οι μεγάλες συγκεντρώσεις κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, καθώς και η εξασθένηση της ανοσίας στη μόλυνση μετά από μια μακρά περίοδο χαμηλής κυκλοφορίας του ιού. 

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να παρακολουθείτε στενά τον COVID-19 στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Από τις 16 χώρες που ανέφεραν στοιχεία για τον αριθμό των κρουσμάτων ανά ηλικία, σε εννέα χώρες παρατηρήθηκε αύξηση του αριθμού των κρουσμάτων σε άτομα ηλικίας 80 ετών και άνω και σε 12 χώρες σε άτομα ηλικίας 65 ετών και άνω. Οι αυξήσεις αυτές διήρκεσαν από μία έως οκτώ εβδομάδες έως τις 10 Σεπτεμβρίου 2023. 

Οι θάνατοι από COVID-19 σε απόλυτους αριθμούς παραμένουν χαμηλοί σε σύγκριση με τα επίπεδα που αναφέρθηκαν νωρίτερα στην πανδημία. Ωστόσο, τέσσερις από τις 12 χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ με δεδομένα θανάτων ανά ηλικία ανέφεραν μικρές, πρόσφατες αυξήσεις των θανάτων μεταξύ των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω. 

Είναι κρίσιμο ότι ο SARS-CoV-2 παραμένει ικανός να αποκτά μεταλλάξεις που μπορούν να διευκολύνουν τη συνεχή κυκλοφορία του σε απρόβλεπτους χρόνους κατά τη διάρκεια του έτους. Οι παρατηρούμενες αυξήσεις στη μετάδοση του SARS-CoV-2 συμπίπτουν με την εμφάνιση και την κυριαρχία μιας ομάδας συγγενικών υπο-γραμμών Omicron, οι οποίες αναφέρονται ως παραλλαγές τύπου XBB.1.5 που φέρουν τη μετάλλαξη F456L. 

Επιπλέον, τον Αύγουστο εντοπίστηκε σποραδικά μια νέα υπο-γραμμή Omicron, η BA.2.86, εντός και εκτός ΕΕ/ΕΟΧ. Παρόλο που μόνο λίγα κρούσματα έχουν επιβεβαιωθεί σε παγκόσμιο επίπεδο, υπάρχουν υποψίες για μετάδοση αυτής της παραλλαγής σε χαμηλό επίπεδο στην κοινότητα σε πολλές χώρες. Η παραλλαγή αποκλίνει σε μεγάλο βαθμό από τις παραλλαγές SARS-CoV-2 που κυκλοφορούν επί του παρόντος, γεγονός που θα μπορούσε να οδηγήσει σε αυξημένες επαναμολύνσεις. 

Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι η μόλυνση με αυτές τις παραλλαγές μπορεί να προκαλέσει πιο σοβαρή ασθένεια ή να καταστήσει τα εμβόλια λιγότερο αποτελεσματικά έναντι σοβαρής νόσου σε σύγκριση με τις παραλλαγές που κυκλοφορούσαν προηγουμένως.  Ωστόσο, οι ηλικιωμένοι και τα άτομα με υποκείμενες παθήσεις εξακολουθούν να διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο σοβαρών αποτελεσμάτων εάν μολυνθούν.

Υπάρχει επίσης αύξηση του αριθμού των ανθρώπων που πηγαίνουν στους γιατρούς τους με συμπτώματα που μοιάζουν με γρίπη σε πολλές χώρες, με τα τρέχοντα επίπεδα να είναι συγκρίσιμα με εκείνα της ίδιας περιόδου πέρυσι. 

Κατά την περασμένη χειμερινή περίοδο, αν και ο SARS-CoV-2 κυκλοφόρησε σε πολύ χαμηλότερα ποσοστά από ό,τι τα δύο προηγούμενα έτη, ο αντίκτυπός του ενισχύθηκε από τη συν-κυκλοφορία της γρίπης και του RSV, με αποτέλεσμα οι υπηρεσίες υγειονομικής περίθαλψης να τεθούν υπό μεγάλη πίεση. 

Παρά τις αβεβαιότητες σχετικά με το πώς θα εξελιχθεί η περίοδος 2023/2024, πρέπει να δράσουμε τώρα για να ελαχιστοποιήσουμε την αναμενόμενη επιβάρυνση των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης που προκαλείται από τη συν-κυκλοφορία των ιών του αναπνευστικού συστήματος. 

Είναι σημαντικό οι ομάδες προτεραιότητας να εμβολιαστούν κατά του COVID-19 και της γρίπης, σύμφωνα με τις εθνικές συστάσεις, και θα πρέπει να εξεταστούν συνδυασμένες φθινοπωρινές εκστρατείες εμβολιασμού. Θα πρέπει να δοθεί έμφαση στον εμβολιασμό των ατόμων που διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσου που προκαλείται από τη γρίπη και το COVID-19, συμπεριλαμβανομένων των ηλικιωμένων ατόμων, των ατόμων με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και υποκείμενες παθήσεις, ανεξαρτήτως ηλικίας, καθώς και των εγκύων. 

Η μοντελοποίηση του ECDC δείχνει ότι μια φθινοπωρινή εκστρατεία εμβολιασμού κατά του COVID-19 με υψηλή πρόσληψη του εμβολίου που θα απευθύνεται σε άτομα ηλικίας 60 ετών και άνω θα μπορούσε να αποτρέψει περίπου το 21 έως 32% όλων των νοσηλειών που σχετίζονται με το COVID-19 σε όλες τις χώρες της ΕΕ/ΕΟΧ έως τον Φεβρουάριο του 2024. 

Θα πρέπει επίσης να εξεταστεί το ενδεχόμενο εμβολιασμού των εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, σύμφωνα με τις εθνικές συστάσεις, λόγω της πιθανής αυξημένης έκθεσής τους σε νέα κύματα SARS-CoV-2 και γρίπης και του βασικού τους ρόλου στη λειτουργία των συστημάτων υγειονομικής περίθαλψης. Ο εμβολιασμός σώζει ζωές, μειώνει τις πιθανότητες μόλυνσης και μειώνει τον κίνδυνο σοβαρής ασθένειας από τον COVID-19 και τη γρίπη.

Τα μέτρα ατομικής προστασίας μας βοηθούν επίσης να κρατήσουμε τους ιούς του αναπνευστικού συστήματος μακριά. Συνεχίζουμε να προτρέπουμε όλους να προστατεύονται λαμβάνοντας απλά αλλά αποτελεσματικά μέτρα, όπως ο τακτικός καθαρισμός των χεριών και η χρήση καλά προσαρμοσμένων μασκών - ιδίως όταν βρίσκονται σε χώρους υγειονομικής περίθαλψης ή σε κλειστά πολυπληθή περιβάλλοντα με ανεπαρκή εξαερισμό. Η απομάκρυνση από τους άλλους όταν νοσούν από αναπνευστικό ιό είναι επίσης σημαντική. 

Οι χώρες θα πρέπει να παρακολουθούν όχι μόνο τον SARS-CoV-2, αλλά και τον τρόπο με τον οποίο οι ιοί της γρίπης και του RSV εξαπλώνονται καθ' όλη τη διάρκεια της σεζόν και πώς επηρεάζουν τους ανθρώπους και την υγεία.